اشاره: درس‌نامه آنلاين روزنامه‌نگاري علمي از سوي فدراسيون جهاني روزنامه‌نگاران علمي (WFSJ) و با همكاري شبكه علوم و توسعه (SciDev.Net) طراحي شده است. پيش از اين سه قسمت از اين درس‌نامه از نظرتان گذشت. درس اول به طراحي و ساختاربندي روزنامه‌نگاري علمي اختصاص داشت، موضوع درس دوم سوژه‌يابي و چگونگي داوري درباره صحت و سقم اعتبار منابع سوژه‌ها بود. در درس سوم، آمادگي‌هاي پيش از انجام مصاحبه، نحوه آغاز و انجام آن و شيوه طراحي سئولات براي موقعيت‌هاي متفاوت مطرح شد.
    درس چهارم اين درس‌نامه به تكنيك‌ها و قالب‌هاي نوشتن متن‌هاي علمي اختصاص دارد. در بخش اول از اين درس مهارت‌هاي نگارش متن‌هاي علمي و در بخش دوم روش‌هاي علمي‌نويسي مورد بررسي قرار گرفت. در بخش سوم و چهارم به ترتيب با اصول نويسندگي علمي و اصول خبرنويسي آشنا شديم. اكنون در بخش پنجم اين درس قواعد و اصول نوشتن مطالب فيچري را با هم مرور مي‌كنيم. 
    
    ***
    الف: شروع كار - نات گراف (nut graf به پاراگرافي در نوشته فيچر گفته مي‌شود كه ارزش خبري داستان را به مخاطب يادآوري مي‌كند).
    همانند نوشته هاي خبري، داستان هاي خيچري بايد ارزش خبري داشته باشند. تفاوت اصلي بين يك داستان خبري سخت و يك فيچر (به ياد داشته باشيد كه داستان خبري را مي‌توان به شكل فيچر خبري هم نوشت) در اين است كه داستان هاي خبري به سرعت سراغ اصل مطلب مي‌روند، جزييات كمتري را بيان كرده و رنگ آميزي كمتري دارند و معمولا كوتاه تر از فيچرها هستند. فيچرها معمولا، عمق و پيش زمينه بيشتري از اطلاعات را مطرح مي‌كنند و در آنها تنوع بيشتري از سبك هاي نوشتن را مي‌توان پيدا كرد. داستان هاي خبري را معمولا بايد به سرعت آماده كرد تا در همان روز و تا زماني كه ارزش خبر تمام نشده است منتشر شود، در حاليكه نوشته‌هاي فيچر مي‌توانند چند روزي يا حتي چند هفته اي منتظر بمانند.
    سخت ترين بخش نوشتن يك داستان فيچر نوشتن كلمات آغازين ان است. بحراني ترين كاري كه بايد صورت بگيرد اين است كه در ابتدا مشخص كنيم مهمترين پيامي را كه مي‌خواهيد منتقل كنيد كدام است. اين مطلب باعث مي‌شود شما تمركز مطلب خود را روي زاويه ديد ويژه اي بگذاريد. يك مقاله به تنهايي نمي تواند همه زوايا را پوشش دهد به همين دليل اگر داستاني را كه مي‌خواهيد روايت كنيد زواياي مختلفي دارد آنها را در بيش از يك مقاله پوشش دهيد. اين كار در عين حال باعث مي‌شود كه بازار انتشاراتي خود را توسعه دهيد. شما ممكن است نويسنده‌اي غير متعهد يا متعهد باشيد اما با كار كردن روي جنبه هاي مختلف يك داستان مي‌توانيد عملا با انجام يك تحقيق چند مقاله مختلف از آن استخراج و منتشر كنيد.(به فصل 1 نگاه كنيد)
    يكي از بهترين راه هايي كه به شما كمك مي‌كند تا بتوانيد بر ايده داستانتان تمركز پيدا كنيد ياد گرفتن چگونگي نوشتن نات گراف است . اين اصطلاح معمولا در اتاق هاي خبر ايالات متحده براي توصيف پاراگرافي استفاده مي‌شود كه معمولا به عنوان سومين يا چهارمين پاراگراف مي‌آيد و بيان مي‌كند داستان شما در باره چيست. براي توضيح كاملتر به لينك زير مراجعه كنيد:
    
    [ http://www.poynter.org/column.asp?id=52&aid=34457 ]
    نوشتن مقاله خود را با نوشتن نات گراف شروع كنيد
    
    مثال:
    از زمان هاي دور رودخانه نيل رگ حياتي مصر به شمار مي‌رفته است اما اينك اين رگ حياتي با انواعي از تهديدات دست به گريبان است از فاضلاب هاي صنعتي گرفته تا فاضلاب هاي كشاورزي و پس ماندهايي كه به آن سرازير مي‌شوند. بدين ترتيب طولاني ترين رودخانه جهان آهسته آهسته به عاملي براي مرگ ميليونها مصري بدل مي‌شود.
    با وجود اين تركيبي از توجه عمومي و تعهدي قوي به فراهم ساختن زندگي بهتر دستور العملي موفق را فراهم آورده است كه توجه ويژه اي را به اين آب كه از زمان فراعنه نماد رفاه و فراواني بوده است، مشمول مي‌دارد.
    
    منبع: 
    
    [ http://www.islamonline.net/English/Science/2004/05/article09.shtml ]
     با خواندن اين دو پاراگراف - نات گراف مقاله - خواننده مي‌تواند بلافاصله متوجه شود كه كل مقاله در باره چيست: الودگي رودخانه نيل، چگونگي تاثير آن بر سلامت مصري‌ها و تلاش هايي كه براي حل مشكل در حال انجام است. نويسنده برروي ايده نوشته اش تمركز كرده و در نهايت خود را محدود به زاويه ديد خاصي از داستان نموده است.
    
    
    ب. راهنمايي به سوي نات گراف
    به محض اين‌كه شما نات گراف را نوشتيد بايد اين نكته را در نظر بگيريد كه چگونه مخاطب خود را به دام بياندازيد و با خود همراه سازيد تا اين پاراگراف را بخواند چندين مقدمه مختلف در اين باره وجود دارد كه مي‌تواند مورد استفاده قرار بگيرد:
    •خلاصه: همانند يك ليد خبري ساده عناصر اصلي خبر يعني چه كسي، چه چيزي، كي، كجا، چرا و چگونه را در مقدمه خود جمع كنيد.
    •حكايت: داستان كوتاهي را روايت كنيد كه مخاطبان بتوانند با آن ارتباط برقرار كنند.
    
    مثال:
    دوباره به سراغ داستان مربوط به رودخانه نيل برويد
    
    [ http://www.islamonline.net/English/Science/2004/05/article09.shtml ]،
    
    به دو پاراگرف اول نگاه كنيد كه چگونه روش حكايتي مورد استفاده قرار گرفته است.
    در حاليكه مصر به تابستان نزديك مي‌شود و دماي هوا رفته رفته بالا مي‌رود تا به 40 درجه سانتيگراد برسد، چهار پسر جوان و لاغر به درون كانالي مي‌روند در حاليكه پدران و برادرهاي بزرگترشان در مزرعه اطراف آن مشغول كار هستند . با روح بي باكي كه تنها كودكاني در آن سن مي‌توانند آن را احساسا كنند، به يكديگر آب مي‌پاشند و در آب خنك و شادي آور شنا مي‌كنند.
    100 متر بالاتر از محل بازي آن‌ها جنايتي در حال وقوع است كه تاثير مستقيمي بر باقي زندگي اين پسرها خواهد گذاشت. كاميوني كه با قيمتي ارزان فضولات دهكده اي نزديك را جمع آوري كرده است آنها را درون آب اين كانال خالي مي‌كند
    • توصيفي: توصيفي از فرد يا رويدادي كه مي‌خواهيد در باره آن بنويسيد اماده كنيد
    • سوالي: اگر مقاله شما در باره موضوعي تحقيق مي‌كند كه در پايان مقاله به طور كامل به آن موضوع پاسخ داده ايد مي‌توانيد مقاله خود را با يك سوال آغاز كنيد.
    مثال: اين مقاله در سايت اسلام آنلاين با پرسش هايي آغاز مي‌شود كه بسياري از كاربران اينترنت في البداهه به آن پاسخ مثبت مي‌دهند
    
    Keeping Cool May Cause Data Loss
     [ http://www.islamonline.net/English/Science/2005/09/article04.shtml ]
    •بازي با كلمات: بازي با كلمات و استفاده از صنايعي مانند جناس مي‌تواند به هسته اصلي سرفصل شما اضافه شود
    • نقل قول: اين نوع از ليد را بايد با احتياط استفاده كرد. اگر در خلال تحقيقات خود به نقل قول مهمي برخورد كرديد كه مي‌تواند خواننده شما را به داستانتان بكشاند از آن استفاده كنيد. در غير اينصورت بهتر است از گونه هاي ديگر ليد استفاده كنيد.
    
    
    پ: بدنه يك مقاله فيچر
    هنگامي كه يك مقاله فيچر را مي‌نويسيد نكات زير را در نظر داشته باشيد
    • هيچ وقت ديدتان نسبت به ايده‌اي كه از ابتدا داشتيد و در نات گراف آورده بوديد را از دست ندهيد
    • از منابع چند گانه و از گونه هاي مختلف منابع خبري استفاده كنيد براي مثال بدون اين‌كه از مقامات رسمي و مردمي كه تحت تاثير يك تحقيق هستند نقل كنيد، فقط به نقل قول از يك دانشمند اكتفا نكنيد.
    •از موضع گيري سياه در برابر سپيد يا شيطان در برابر فرشته پرهيز كنيد. همان‌طور كه در اخبار بيش از يك زاويه براي هر داستاني وجود دارد. تعادل را نه با تشكيل دادن دو جناح كاملا مخالف كه با نشان دادن بخش هاي مختلف و دادن وزن متناسب به هر يك از وجوه مورد نظر انجام دهيد. هميشه ويژگي منابع خود را در نظر داشته باشيد.
    •هميشه به مقدار كافي اطلاعات زمينه اي فراهم آوريد كه خواننده بتواند موضوع را به راحتي دنبال كند
    • به نوشته خود رنگ وارد كنيد. شخصيت‌ها و صحنه هاي مهم داستانتان را به طور كامل توصيف كنيد
    
    
    ت: پايان بندي مقاله
    هر مقاله خوب فيچر نيازمند يك پايان خوب است. خواننده بايد بتواند رابطه اي منطقي بين پايان مقاله و نات گرف مقاله شما برقرار كند.
    پايان بندي يك نوشته مي‌تواند به شكل يك پيام مستقيم نوشته شود. حال چه به شكل يك سوال يا ارايه جمع بندي كه پيام كلي مقاله را منتقل مي‌كند. به عنوان نكته پاياني مي‌توان خواننده را به بخش انساني داستان بازگرداند يا در قالب نظري توجه را به چشم انداز آينده موضوع مقاله متوجه كنيد.
    چيزي كه بسيار اهميت دارد اين است كه شما نبايد خواننده خود را معلق بگذاريد و نبايد اجازه دهيد خواننده شما احساس كند پايان ضعيفي براي يك مقاله خوب نوشته شده است. هدف از يك پايان بندي خوب اين است كه خواننده را به فكر وادارد و يا آن‌كه خواننده را با حسي از رضايت بدرقه كند.
    
    
    ث: پيش از آن‌كه مقاله اتان را به اديتورتان بفرستيد:
    •مقاله را با صداي بلند براي خودتان بخوانيد. آيا راحت و به خوبي خوانده مي‌شود؟
    • اگرچه اين كار معمولا بايد توسط اديتور شما صورت بپذيرد اما سعي كنيد مقاله خود را با ميان تيترها جدا كنيد. اين كار به شما كمك مي‌كند تا ببينيد آيا ايده شما به طور منطقي در بخش هاي مختلف ساختار بندي شده است يا خير. اگر مي‌بينيد تقسيم متن به ميان تيترهاي مختلف براي شما دشوار است شايد علتش اين باشد كه ايده نوشتاري شما فاقد همبستگي منطقي مناسب است
    • اگر پيش از زمان تحويل كارتان هنوز فرصت داريد يك يا دو روز مقاله را به حال خود رها كنيد و دوباره به سراغ آن برگرديد و آن را دوباره بخوانيد ممكن است در اين بازبيني متوجه نقاط ضعفي بشويد كه در نگاه اول آنها را نديده ايد.
    •مقاله را به يكي از عضا خانواده ، دوستان و يا همكاراني كه به نقدهاي سازنده او اعتماد داريد نشان دهيد . آيا مفاهيم و واژه هاي بكار گرفته شده در مطلب قابل فهم هستند آيا مقاله خسته كننده نيست؟ آيا لازم است مقاله را با حذف بخش هايي از اطلاعات يا برخي از لغات كوتاه تر كرد؟
    
    و در نهايت اين‌كه از ابتدا تا انتهاي نوشتن مقاله برروي آن متمركز باقي بمانيد.